Cwynion ac Adolygiadau

Ym mis Chwefror 2020, newidiodd y Llywodraeth y system gwyno fel bod heddluoedd yn gweithredu o dan fframwaith cyfreithiol gwahanol iawn. Nod y diwygiadau oedd sicrhau dull mwy cymesur o ymdrin â chwynion gyda’r pwyslais ar ddysgu.

Mae Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu De Cymru wedi mabwysiadu Model 1 sy’n golygu mai Prif Gwnstabl Heddlu De Cymru sy’n gyfrifol am unrhyw anfodlonrwydd, cwyn ac ymddygiad sy’n ymwneud â phlismona gweithredol, swyddogion a staff o dan ei gyfarwyddyd a’i reolaeth. Mae’r ddyletswydd hon yn cynnwys cofnodi, ymchwilio a sicrhau bod achwynwyr yn cael y wybodaeth ddiweddaraf am hynt cwynion a phenderfyniad sy’n ymwneud â chwynion.

O dan fframwaith Model 1, (1) Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu sy’n gyfrifol am ystyried cwynion yn erbyn y Prif Gwnstabl, (2) mae gan Gomisiynydd yr Heddlu a Throseddu ddyletswydd i ddwyn y Prif Gwnstabl i gyfrif am ddarparu proses gwyno effeithiol ac effeithlon a (3) Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu yw’r Corff Adolygu Perthnasol ar gyfer rhai cwynion.

(1) Cwynion yn erbyn y Prif Gwnstabl

Caiff cwynion yn erbyn y Prif Gwnstabl eu hasesu yn unol â’r Canllawiau Statudol a luniwyd gan Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu. Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu yw’r Corff Adolygu Perthnasol ar gyfer y cwynion hyn. Os bydd achwynydd yn enwi’r Prif Gwnstabl ond bod y gŵyn mewn gwirionedd yn ymwneud â rhywbeth a ddirprwywyd i swyddog arall neu aelod arall o staff yn yr heddlu, yn unol â deddfwriaeth, caiff y gŵyn ei hanfon ymlaen i’r Adran Safonau Proffesiynol.

(2) Sut rydym yn dwyn y Prif Gwnstabl i gyfrif

Creffir ar gwynion gan ddefnyddio nifer o ddulliau gan gynnwys drwy gynnal cyfarfodydd misol ag uwch-swyddogion yn yr Adran Safonau Proffesiynol a chymryd rhan mewn cyfarfodydd ffurfiol sy’n cynnwys y fforwm Gwersi a Ddysgwyd Strategol a’r Grŵp Monitro Strategol. Caiff ffeiliau achwynwyr eu hapsamplu gan staff Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu a hysbysir yr Adran Safonau Proffesiynol am feysydd sy’n destun pryder y gellir eu uwchgyfeirio i’r fforwm Gwersi a Ddysgwyd Strategol yn ogystal â byrddau Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu, gan gynnwys y Bwrdd Craffu ac Atebolrwydd a Bwrdd Strategol y Comisiynydd.

Gwneir gwaith craffu pellach ar swyddogaeth gwyno’r heddlu gan Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu ac Arolygiaeth Cwnstabliaeth EM. Ceir adroddiadau ar eu gwaith craffu a’u canfyddiadau ar eu priod wefannau.

Mae Swyddfa Annibynnol Ymddygiad yr Heddlu wedi cyhoeddi gwybodaeth am gwynion yr ymdriniwyd â nhw o dan Ddeddf Diwygio’r Heddlu 2002, fel y’i diwygiwyd gan Ddeddf yr Heddlu a Throseddu 2017. Ceir y Bwletin Gwybodaeth am Gwynion yr Heddlu ar gyfer Heddlu De Cymru yma.

(3) Rôl Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu fel y Corff Adolygu Perthnasol ar gyfer rhai cwynion

Rhwng 1 Ebrill 2023 a 31 Mawrth 2024, cafwyd 98 o geisiadau i adolygu canlyniad cwynion yn yr heddlu gan Gomisiynydd yr Heddlu a Throseddu De Cymru. Mae’r rheoliadau newydd sy’n ymwneud â chwynion yn erbyn yr heddlu yn darparu bod gan Swyddfa Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu un elfen i’w hystyried, sef a oedd canlyniad y gŵyn yn erbyn yr heddlu yn rhesymol ac yn gymesur. Os bydd canlyniad yr Adolygiad yn tybio bod y canlyniad a ddarparwyd gan yr heddlu yn rhesymol ac yn gymesur, ni chaiff yr Adolygiad ei gadarnhau. Os bydd unrhyw elfen o’r Adolygiad y tybir nad yw’n rhesymol nac yn gymesur, cadarnheir yr Adolygiad. O’r 98 o adolygiadau hynny, aseswyd bod 22 yn Annilys, 1 wedi’i ymneilltuo, cadarnhawyd 4 o Adolygiadau, cadarnhawyd 7 yn rhannol, ni chadarnhawyd 59 a 5 o adolygiadau sy’n rhagorol.

Rhwng 1 Ebrill 2023 a 31 Mawrth 2024, cymerodd 40 diwrnod, ar gyfartaledd, i gwblhau adolygiadau.

Yn unol â Gorchymyn Cyrff Plismona Lleol Etholedig (Gwybodaeth Benodedig) (Diwygio) 2021, caiff y wybodaeth hon ei chyhoeddi bob blwyddyn ar wefan Comisiynydd yr Heddlu a Throseddu.